Plov ənənəvi şərq yeməyidir. Bayramlarda,ziyafətlərdə, ən əziz qonaqlar gələndə süfrəyə verilən, hətta gündəlik menyuya daxil olmuş ən qiymətli yeməklər sırasındadır. Sadəliyi, doyuruculuğu və parlaq dadı ilə ən sevimlilərdən birinə çevrilmişdir. Düyü plovun ən əsas komponentidir.
Hər bir kulinariya mütəxəssisinin hazırladığı plovda istənilən effekti verən seçdiyi ən yaxşı düyü növü var. Bütöv halda (dən-dən) qalan, bişdikdə bir-birinə yapışmayan və yeməyi sıyığa çevirməyən “doğru” düyü seçmək lazımdır. Plovun dadı düyünün növündən və onun hazırlanma qaydasından çox asılıdır.
Supermarketlərin rəflərində bir çox çeşidləri olan düyü növləri var. Ancaq plov üçün yalnız bəzi növlər uyğun gəlir. Evdar.az plov üçün ən yaxşı düyülərin siyahısını və bişirilmə qaydasını təqdim edir.
Plov üçün hansı düyü növləri uyğundur ?
Düyü növləri arasındakı əsas fərq dənli bitkilərdə qlüten və nişastanın miqdarıdır. Nə qədər az olarsa, düyü bişdikdə bir-birinə yapışma ehtimalı bir o qədər az olar. Belə ki, ən yaxşı düyü növü kimi “ devzira” düyüsünün adı çəkilir.
Devzira düyüsü
Devzira Asiyanın elit düyüsüdür. Əsl özbək plovunu yalnız Devzira düyüsü ilə bişirmək olar. Bu düyü ilə hazırlanan plov həqiqətən dadlı və ətirli çıxır. Devzira düyüsünü aşpazlar çox sevir, çünki bu düyü bişdikdə həcmi 8 dəfə artır və formasını saxlayaraq bir-birinə yapışmır. Lakin bu düyü növü ucuz deyil və adi supermarketlərdə nadir hallarda satılır.
Basmati düyü
Plov üçün uyğun düyülərdən biri də basmati düyüdür.
Basmati düyü növü Azərbaycan, İran, Hindistan və bəzi növ özbək plovunun bişirilməsi üçün qüsursuz çeşiddir. İncə, uzun, şəffaf və bir qədər əyri olan taxıllı bitki ağ rəngdədir. Basmati düyü özü dadlıdır, çünki “basmati” hind dilindən “ləzzətlə dolu” kimi tərcümə olunur. Bişdikdə düyü uzunluğuna görə 2,5 dəfə artır. Basmati düyü növünü hətta 12 saat suda saxlamaq olar. Bu düyü bişdikdə zərif ətri və şirin bir dadı olur.
Tərkibində çoxlu sayda faydalı maddələr olduğu üçün onu düyülərin kralı da adlandırırlar. Kanada Diabet Dərnəyinin məlumatına görə, basmati, glisemik indeksi 89 olan adi ağ düyüdən fərqli olaraq orta glisemik indeksə malikdir (56-dan 69-a qədər). Beləliklə, basmati düyü diabet xəstələri üçün və müxtəlif pəhrizlər zamanı uyğundur.
Apollo düyüsü
Apollo düyüsü Basmati düyülərinin alternatividir. Bişirmə müddəti qısadır. Orqanizmdə tez həzm olur, mədə bağırsaqda ağırlıq yaratmır.
Yerli məhsullara üstünlük verirsinizsə satışda həm münasib qiymətə, həm də ləzzətli və həlimli yerli düyülər var. Fərqli zərif dada malik olan yerli düyülərlə Azərbaycan mətbəxinin ləziz plovlarını hazırlaya bilərsiniz.
Plov üçün düyü necə bişirilir?
Dən-dən qalan, yapışmayan plovun sirlərindən biri də yaxşı yuyulmuş düyüdür. Bişirməzdən əvvəl düyünü 5-7 dəfə isti axan suyun altında yuyun. Bu,düyünü sıyıq kimi yapışqan edən nişastanı yuyub aparacaq.
Dəvzirə düyüsünü bişirməzdən əvvəl 2-3 saat isti (60 dərəcə) suda isladın və qabın üzərinə yaxşıca örtün ki, temperatur daha uzun müddət qalsın.
Plov üçün düyü və suyun nisbəti də yeməklərin hazırlanmasında mühüm rol oynayır.
Düyünün ayrı-ayrılıqda bişirilməsinin klassik nisbətləri: 1: 2. Bir stəkan düyü üçün iki stəkan maye gedir.
Plov tərəvəz, ət və ya digər məhsullarla bişirilirsə, onların miqdarı eyni olmalıdır. Ağırlığa görə, ət, düyü və yerkökü miqdarı bərabər hissələrdə götürülür. Bu vəziyyətdə suyun miqdarı yarıya qədər olmalıdır.
Ev şəraitində, ideal maye miqdarını hesablamaq olduqca sadədir: yeməyi tamamilə örtmək üçün kifayət qədər su və ya bulyon (ət suyu) olmalıdır və düyüdən (düyü döşəndikdən sonra) 2 sm yüksək olmalıdır.
Düyünün yuyulduqdan sonraki mərhələsi qaynadılmasıdır. Düyü duzlu suda bişirilir. 1 kq düyü üçün 6 litr su və 50 qram duz götürülür. Suyu ocaqda qaynadıb süzülmüş düyünü qaynayan duzlu suya əlavə edin. Qazana yapışmasın deyə kəfkirlə bir neçə dəfə qarışdırın. Qaynama zamanı suyun üzərində əmələ gələn kəfi yığın. Düyünün bişməyini yoxlamaq üçün bir qədər qaynadıqdan sonra kəfkirlə bir neçə dənə düyü götürün. Düyünü iki barmaq arasında əzin. Əgər düyünün içi az da olsa əzilirsə, düyü süzün. Ocağın altını söndürüb bişmiş düyünü tez süzün. Əks halda isti suda düyü daha çox bişəcək.
Əlavə qeyd:
- Düyünün müxtəlifliyini öyrənmək mümkün deyilsə, dənlərin formasına diqqət yetirməlisiniz. Adətən ən yapışqan düyü növləri yuvarlaq formada olur. Düyü nə qədər uzun olarsa, tərkibində bir o qədər az qlüten və nişasta olur.
- Düyünü islatdığınız suyun temperaturu 60 dərəcədən çox olmamalıdır.
- Düyünü islatmaq üçün 3 litr suya 2 xörək qaşığı duz əlavə edin.
Ən dadlı plovun reseptləri bu məqalədə.
