Kolbasa bütün dünyada ən məşhur məhsullardan biridir. Mağaza və supermarketlərin rəflərində baş gicəlləndirən qədər çeşiddə kolbasalar yer alır. Bir çox istehsalçılar istehsal xərcini azaltmaq üçün boyalar və konservantlardan istifadə edirlər ki, bu da məhsulun dadını deyil, həm də keyfiyyətini pisləşdirir.

Yaxşı və keyfiyyətli kolbasa almaq üçün onun keyfiyyətini necə təyin edəcəyinizi bilmək lazımdır. Bu mövzuda mütəxəssislər tərəfindən bir çox məsləhətlər var. Onları dinləməklə özünüzü və ailənizi zəhərlənmələrdən və digər təhlükəli xəstəliklərdən qoruya bilərsiniz. Kolbasanın keyfiyyətini üzərində olan etiketlərlə yanaşı ev şəraitində də müəyyən üsullarla yoxlamaq olar.

Evdar.az-ın təqdim etdiyi araşdırmanı oxuduqdan sonra kolbasa məhsullarının çeşidini və keyfiyyətini seçməkdə səhv etməməyi öyrənəcəksiniz.

Kolbasanın Keyfiyyətinin Yodla Yoxlanılması

Kolbasa təbiiliyini yoddan istifadə etməklə yoxlamaq olar. Bu maddə məhsulda nişastanın olub olmadığını sizə xəbər verəcəkdir. Bişmiş kolbasa və ya sosiskaya bir neçə damcı yod töküb bir neçə dəqiqə gözləmək lazımdır. Əgər yod vurduqdan sonra kolbasa qəhvəyi rəngdə olursa, bu, onların tərkibində nişastanın olmaması deməkdir. Mavi rəngə çevrilirlərsə, bu, çox miqdarda nişastanın olduğunu göstərən pis bir əlamətdir.

Kolbasanın Keyfiyyətinin Araqla Yoxlanılması

Kolbasanın keyfiyyətini araqla da yoxlaya bilərsiniz. Bu üsul hisə verilmiş kolbasa üçün uygundur. Keyfiyyətini yoxlamadan əvvəl onun tərkibini oxuyun. Tərkibində paprika və qırmızı bibər tozu kimi rəngləndirici ədviyyatların olmaması vacibdir. Bu ədviyyatların ora əlavə edilmədiyinə əminsinizsə, təcrübəyə başlaya bilərsiniz. Bunun üçün bir stəkan və araq lazımdır.

İstehsalçının kolbasanın yararlı görünüş vermək üçün ona boya əlavə edib-etmədiyini yoxlamaq üçün bir dilim kolbasanı bir stəkan arağın içərisinə əlavə edin. Beş dəqiqə gözləyin və kolbasanı çıxarın, sonra arağı qarışdırın. Qırmızı, çəhrayı və ya narıncı rəngə çevrilirsə, deməli kolbasaya boya əlavə edilib və təbii deyil.

Kolbasa aldıqda bunlara diqqət edin:

Kolbasa diliminin hamar və bərabər, rəngi isə qəhvəyi rəngə yaxın olmalıdır. Parlaq qırmızı, çəhrayı və ya mərcanıdırsa burda təbiilikdən söz gedə bilməz. İncə bir kolbasa dilimini boru kimi yuvarlayın – təbii məhsullar elastikdir və qırılmır. Əgər kolbasa dilimi qırılırsa, bu o deməkdir ki, kolbasada təbii ət demək olar ki, yoxdur.
Pula qənaət etmək üçün bəzi istehsalçılar soya, nişasta və ya un əlavə edirlər və hətta onu inqrediyentlər siyahısında qeyd etmirlər. Kolbasa alarkən onun dadına baxmağı xahiş edin, beləliklə, onda nişastanın çox olub olmadığını başa düşə bilərsiniz: çünki bu halda dad “kağız kimi” olacaq.

Nəmlik çatışmamazlığı səbəbindən kolbasa bir qədər büzülməlidir. Əgər qabıq elastikdirsə, bu o deməkdir ki, məhsulun tərkibində çoxlu su, soya və nişasta kimi qida əlavələri var ki, bu da tərkibinə görə orada olmamalıdır. Səthdə ağ quru kif varsa, bu pis bir şey demək deyil. Əsas odur ki, içəri girməsin.
Təbii tüstü ilə hisə verilmiş kolbasa quru və parlaq səthə malikdir. Məhsul maye tüstüdən hazırlanırsa, rəng tutqun narıncı olacaq və səth hamar olacaqdır. Kolbasa incə bir qoxuya sahib olmalıdır. Əgər qoxu çox güclüdürsə, deməli, kolbasaya xüsusi maye ilə hopdurulub.
Tərkiblərin siyahısı çox qısa olmalıdır: yalnız ət və ədviyyat olsa yaxşıdır. Qlükono-delta-lakton (və ya E575) süni şəkildə bişirmə prosesini sürətləndirir. Ondan qorxmağa ehtiyac yoxdur.
Quru kolbasa yalnız yüksək keyfiyyətli ətdən hazırlanır və tərkibində ədviyyatlar, bal və konyak ola bilər. Donuz və mal əti ilə yanaşı, onların tərkibində quzu və at əti də var. Bu kolbasaları altı aya qədər soyuducuda saxlamaq olar. Ən məşhur bu kolbasa növü salyamidir.
Kolbasanın qabıqda ağ ləkələr varsa, bu, məhsulun keyfiyyətinin yaxşı olduğunu və xarab olmadığını göstərir. Səthdə duz görünür. Kolbasanın diliminə diqqət yetirin: əgər ətin rəngi qeyri-bərabərdirsə, xüsusən də kənarlarının ətrafındadırsa, bu o deməkdir ki, duzu çıxarmaq üçün kolbasa su və yağla sürtülüb. Prinsipcə, bunda səhv bir şey yoxdur. Sadəcə olaraq, satıcılar alıcıların ağ ləkələrdən qorxacağından qorxurlar.

Quru kolbasanın qabığı təbii məhsullardan hazırlanmalıdır. Bunlar kollagen (mal-qara dərisi) və sellülozadır. Bəzən bişirmə zamanı kolbasa kiflənir – bu tamamilə normaldır. Kifi adətən çıxarıb məhsulu ədviyyatlarla örtürlər. Lakin mütəxəssislər qabığında çoxlu ədviyyat olan salyamini almaqdan çəkinməyi məsləhət görürlər.
Çox ədviyyatlı məhsullardan çəkinin. Kolbasa qoxusu tələffüz edilməməlidir. Əgər kəskin qoxu varsa, bu o deməkdir ki, məhsula aromatizator (ətirləndirici) əlavə olunub. Məhsula çoxlu ədviyyatlar əlavə edilibsə, bu, kolbasada istifadə olunan ətin təzə olmadığını göstərir.

Diqqət edin: kolbasanın tərkibində yağ varsa, o, sarı və ya çəhrayı olmamalıdır. Ağ olmalıdır. Əks halda, ya kolbasa təzə deyil, ya da tərkibində çoxlu qida boyası var. Keyfiyyətli kolbasa kəsildikdə ağ yağ, aşağı keyfiyyətli kolbasada isə sarı yağ olmalıdır. Yarım hisə verilmiş yaxşı kolbasa kəsildikdə “göz yaşı” kimi yağ çıxarmalıdır.
Kolbasanın tərkibində soya olmamalıdır. Əgər məhsulun inqrediyent siyahısında soya var deyirsə, bu o deməkdir ki, tərkibində az miqdarda ət var və ya heç yoxdur. Əvəzində qığırdaq, dəri və digər qalıqların qarışığını ora əlavə edirlər. Məhsulun tərkibindəki nişasta tamamilə zərərsizdir: qiymə ət üçün qatılaşdırıcı kimi istifadə olunur. Lakin karragenandan ehtiyatlı olun, çünki o, qida əlavəsidir və allergik reaksiyaya səbəb ola bilər.
Əgər siz bariz dadı olan bir neçə dilim kolbasa yemisinizsə və təkrar-təkrar o kolbasadan yeməyə davam edirsinizsə, bu onun tərkibində güclü dad artırıcı – monosodium glutamat olduğunu göstərir. Bu, dadı və iyini inanılmaz dərəcədə xoş edir, lakin keyfiyyətsiz qiymənin xoşagəlməz qoxusunu maskalaya bilir.
Çiy hisə verilmiş kolbasa möhkəm quruluşa malik olmalıdır. Kolbasadakı etiketə baxın. Əgər onun tərkibinə E1200 əlavə olunduğunu görsəniz, bu, tüstüləmə texnologiyasına əməl edilmədiyini göstərir. Çiy hisə verilmiş kolbasanın kəsilməsi də çox şeydən xəbər verir, əgər dilim tünddürsə, kolbasanın tərkibində çoxlu mal əti var, dilim çəhrayı rəngə malikdirsə, kolbasa donuz ətindən hazırlanır. Parlaq qırmızı rəngə malik olan kolbasa at ətindən hazırlanır.

Yəqin ki, bir neçə gün soyuducuda saxlanılan kolbasa sağlamlığınız üçün təhlükəli ola biləcəyini bilirsiniz, çünki tərkibində bakteriyalar çoxalır, zəhərlənməyə səbəb ola bilər, həmçinin botulizm kimi bir xəstəliyə səbəb ola bilər. Ona görə belə kolbasaların təzəliyini yoxlayın. Kolbasa yapışqan və yaş olarsa, onu yemək olmaz. Belə kolbasa, hətta qızdırıldıqdan sonra da sağlamlıq üçün təhlükəli ola bilər.
Bütün kolbasa və sosislər dondurucunun altında yerləşən rəfdə saxlanmalıdır. Kolbasa üçün saxlama temperaturu +2 dərəcə olmalıdır. Qaynadılmış kolbasaların saxlama müddəti 2 gündür. Perqamentə bükülmüş kolbasa 5 günə qədər saxlanıla bilər. Hisə verilmiş kolbasa, eləcə də vakuum qablaşdırmada olan kolbasa 2 həftə öz keyfiyyətini saxlayır.

İstehlakçılar kolbasa alarkən tez-tez daha keyfiyyətli kolbasa qiymətinə aşağı keyfiyyətli kolbasa almaq problemi ilə üzləşirlər. Bir məhsul seçmək üçün yalnız keyfiyyətli kolbasa əlamətlərinə deyil, həm də istehsalçıya diqqət yetirmək vacibdir. Üzərində etiketi olmayan, buraxılma tarixi, yararlılıq müddəti göstərilməyən və ya bu müddətləri ötən kolbasaları almayın!

Yalnız təbii məhsullardan istifadə edərək, hətta balaca uşaqlara rahatlıqla verə biləcəyiniz evdə kolbasa hazırlamaq olar. Ev şəraitində heç bir konservant və digər zərərli əlavələri olmadan hazırlanan kolbasa uşaqların qidalanması və ailə üçün idealdır. Ev şəraitində kolbasanın reseptini bu məqaləmizdən oxuyun.

Hazırda Azərbaycanda da ət məhsulları bazarında müxtəlif adda və çeşiddə kolbasa istehsal edən bir çox qida şirkətləri var. Son zamanlar isə kolbasa və sosislərin hazırlanmasında istifadə olunan heyvanların sağlamlığı və gigiyenik qaydalara əməl olunmasıyla bağlı insanlar arasında şübhə var. Bəs mağaza və supermarketlərdə satılan hansı kolbasalar daha məsləhətlidir? Şərhlərdə fikirlərinizi bizimlə bölüşün..