Qış yaxınlaşdıqca marketlərin və bazarların rəflərində meyvə çeşidləri bir o qədər az olur. Eyni zamanda, çoxlu sayda xirnik (xurma) və korolyok rəflərdə öz yerini tutur. Onun mövsümü yanvarın ilk günlərinə qədər davam edir. Bəs aldığınız xirniyin həqiqətən dadlı, dəymiş və ağızbüzən olmadığını necə müəyyən etmək olar? Ağız büzürsə nə etmək olar? Evdar.az xurma haqqında hər kəsi maraqlandıran sualların cavablarını təqdim edir.

Ən Yaxşı 6 Xurma Sortları

Ən çox yayılmış xurma növlərini və onların hər birinin xarakterik xüsusiyyətləri bunlardır:

“Korolyok” (“şokolad” xurması)

Xurmanın ən şirin və dadlı növlərindən biridir. Kiçik, yuvarlaq meyvələr tünd narıncı qabığı və daha da tünd damarları olan qəhvəyi ləti ilə fərqlənir, buna görə onlara tez-tez “şokolad” deyilir. Onlar hələ yetişməmiş olsalar da, demək olar ki, heç vaxt ağız büzmürlər.

“Çobanyastığı” (“əncir” xurması)

Bu çeşidin meyvələri – sarımsaq, balqabaq və ya çobanyastığının başına bənzəyir, çünki seqmentlər çiçəyin yarpaqları kimi mərkəzə nisbətən yerləşir, buna görə də adı buradan götürülüb. Bu xurmanın qabığı zəngin narıncı rəngə malikdir və ləti “korolyok” kimi şokoladlıdır, lakin dadından nəzərəçarpacaq dərəcədə fərqlənirlər. “Çobanyastığı” xurması çox şirin deyil və heç də ağızbüzən deyil.

“Buğa ürəyi” (“pomidor” xurması)

Xurmanın daha sonrakı çeşidi – adətən noyabrın sonu və dekabrın əvvəlində rəflərdə görünür. Böyük ölçüsü, parlaq narıncı rəngi, lətliliyi və orta dərəcədə şirin dadı ilə seçilir. Yetişmiş “Buğa ürəyi” çox yumşaq və kövrəkdir. Yeməkdən bir neçə gün əvvəl onları otaq temperaturunda saxlamaq yaxşıdır.

“Şam”xurması

Görünüşünə görə “Buğa ürəyi ” xurmasına bənzəyir – parlaq narıncı qabığı olan meyvənin bir qədər uzanmış forması. Bu çeşid şirəli, çox şirin deyil, lakin “pomidor” xurması kimi büzücüdür. Ancaq meyvələrin toxumları yoxdur, ən çox qurudulmuş xurma hazırlamaq üçün istifadə olunur (xurmalar bir-birindən qısa bir məsafədə bir iplə bağlanır və günəşdə qalır)

“Şaron” (“alma” xurması)

Ən qeyri-adi növlərdən biridir. Alma, heyva və xurmanın dadlarını birləşdirir. Bundan əlavə, aşağı tanin tərkibi (ağızbüzənlik verən maddə) və tumların olmaması ilə xarakterizə olunur.

“Ballı” (“naringi ” xurması)

Görünüşdə bu çeşidin meyvələri həqiqətən naringilərə bənzəyir, lakin onların dadının sitrus meyvələri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Onlar şirin, bala bənzəyən bir daddadır. Naringi xurması şirəli və yumşaqdır, daşınması çətindir, buna görə də bu çeşid mağazalarda nadir hallarda tapılır.

Xurma Niyə Ağız Büzür?

Hər şey taninlərə aiddir – xurmada, həmçinin, məsələn, şərabda və ya çayda olan taninlər. Selikli qişaya düşdükdən sonra onun üzərində yerləşən zülalları bağlayır, bu reaksiya nəticəsində ağızda xarakterik büzücü hiss yaranır. Yalnız müəyyən xurma növləri və yetişməmiş meyvələr bu xüsusiyyətlərə malikdir. Xüsusi hisslərdən qaçınmaq üçün, xüsusən də onlar sizin üçün xoşagəlməzdirsə, xurmanı necə seçəcəyinizi bilməlisiniz. Bir neçə sadə qaydalar bütün müxtəlif variantlardan ən dadlı və şirin meyvəni tapmağa kömək edəcək.

Xurmanı Necə Seçmək Olar?

Ağız büzməyən, yetişmiş və şirin xurma seçmək üçün aşağıdakı qaydalara əməl etməlisiniz:

• Yumru və ya yastı meyvələrə baxın. Ən şirin növ korolyok hesab olunur. Bununla belə, şirinlik yalnız müxtəlifliyə deyil, həm də yetişməyə bağlıdır.
• Rəngi qiymətləndirin. Yetişmiş meyvə zəngin qırmızı-narıncı rəngdə olmalıdır. Qarşınızdakı xurma açıq narıncı rəngdədirsə, çox güman ki, yetişməmişdir. Xurmanın qabığında dairəvi düzülmüş nazik quru zolaqlar görürsünüzsə, bu meyvənin yetişməsinə işarədir. Bu halda xurmanın səthi parlaq və hamar olmalıdır. Çatlaqlar çürümə əlamətidir.
• Xurmaya toxunun. Çox bərk meyvələr çox güman ki, yetişməmiş, lakin əllərinizə yayılan çox yumşaq meyvələr çox şirin olsa da, artıq yetişmiş olur. Basdığınız zaman xurmanı bir az sıxdığınızı hiss etdiyiniz zaman idealdır.
• Yarpaqlara baxın. Üstündə olan xurma yarpaqları yetişmiş meyvələri tapmağa kömək edəcəkdir. Onlar quru olmalıdır. Yarpaqları qaldırsanız, altında qəhvəyi bir rəng görəcəksiniz.

Xurma Ağız Büzürsə Nə Etmək Olar?

Belə bir meyvəyə rast gəlsəniz də, üzülməyin. Kifayət qədər sadə yollarla, müəyyən bir çeşiddən deyil, yetişməmiş meyvələrdən danışırıqsa, lazımi yetişmə dərəcəsinə gətirilə bilər.

• Xurmaları bir neçə saat dondurucuya qoyun. Sonra otaq temperaturunda əridin. Tanenlər öz gücünü itirəcək və xurma şirəli və dadına görə xoş qalacaq.

• Xurmanı isti suya qoyun və temperaturu 40-50 dərəcə saxlayaraq bir neçə saat buraxın. Nəticədə, dondurmaya bənzər bir təsir əldə edəcəksiniz.

• Xurmanı bir neçə gün qaranlıq yerdə qoyun ki, təbii şəkildə yetişsin.

• Yetişməmiş xurmanı banan, alma və ya pomidor olan kağız və ya parça torbaya (polietilen uyğun deyil) qoyun – hamısı xurmanın daha tez yetişməsini təmin edən etilen qazı buraxır. Əsas odur ki, torbanı otaq temperaturunda saxlayın.

Xurmanı Necə Düzgün Saxlamaq Olar?

Xurmanı bir neçə sadə qayda ilə saxlaya bilərsiniz:

-Xurma ən yaxşı şəkildə 0 dərəcədən aşağı olmayan bir temperaturda və 80-90% rütubətdə saxlanılır. Soyuducu rəfi bunun üçün idealdır. Bişirmə kağızı və ya kartonun üzərinə meyvələrin sap hissəsi aşağı gələcək şəkildə düzün. Xurma soyuducuda 5 günə qədər saxlanıla bilər.

-Bir çox meyvə varsa, onları açıq havada bişirmə kağızı və ya kartonın üzərində karton və ya taxta qutularda yerləşdirmək daha yaxşıdır. Meyvənin birinci təbəqəsinin quyruqları aşağı qoyulur, bütün sonrakı təbəqələr isə tərs qoyulur.

-Yemək üçün vaxtınız yoxdursa, yetişmiş xurma dondurula və ya qurudula bilər, bu qaydayla onların rəf ömrünü uzatmış olursunuz.

Evdə xurmanız varsa çox ləzzətli və ətirli keks hazırlaya bilərsiniz.