Çay azərbaycanlıların əvəzolunmaz içkisidir. Günün hər saatında sevə-sevə içilən çaylar yay-qış fərqi olmadan ocaqda öz yerini tutur. Mütəxəssislər çayın faydaları ilə yanaşı çox təhlükəli zərərlərinin də olduğunu izah edirlər. Çayın səhv içilməsinin xərçəng riskini 5 dəfə artırdığı məlum olub. Evdar.az çayın bilinməyən ölümcül təhlükəsi haqqında məlumatı təqdim edir.
Çayxorlar gün ərzində çayı saysız-hesabsız içirlər. Tədqiqatlar göstərir ki, çayın düzgün istehlakı ürək və bağırsaq sağlamlığını yaxşılaşdıra bilər. Ancaq çay içərkən tez-tez etdiyimiz kiçik bir səhv xərçəng riskini xeyli artıra bilər.
Beynəlxalq Xərçəng Araşdırmaları Agentliyi (BXAA) 65 dərəcədən yuxarı olan içkiləri qrup 2A kanserogenləri (insanlar üçün kanserogen ola bilər) kimi təsnif edib. Yeni bir araşdırmaya görə, isti çay içmək vərdişi olanlar siqaret və spirtli içkilərdən də istifadə edərsə, qida borusu xərçəngi riski 5 dəfə artır. Bu nəticə 450 000-dən çox insanın iştirak etdiyi uzunmüddətli tədqiqatın nəticəsidir.
Qida Borusu Xərçəngi ilə Əlaqəli
Çin Milli Təbiət Elmləri Fondu və Milli Əsas Tədqiqat və İnkişaf Proqramının tədqiqatçıları əvvəllər xərçəng diaqnozu qoyulmuş və ya çay içməyi, spirtli içki qəbulunu və ya siqareti azaldanları istisna edən bir araşdırma apardılar. Bu araşdırmada yüksək temperaturda çay içməyin qida borusu xərçəngi riskini nə qədər artırdığını müəyyən etmək üçün 30-79 yaş arası 456.155 iştirakçını 9,2 il izlədilər. Həddindən artıq spirt istehlakı, siqaret və isti çay içmək və qida borusu xərçəngi arasında güclü əlaqə tapdılar.
ÇOX İSTİ ÇAY İÇƏNLƏR DİQQƏT OLUN!
Araşdırmanın ən diqqətçəkən nəticəsi; Yüksək temperaturlu çay içənlər, tütün istifadəçiləri və müntəzəm spirtli içki qəbul edənlər bu 3 vərdişi olmayan insanlarla müqayisədə qida borusu xərçənginə tutulma riski 5 qat daha yüksəkdir. Bununla belə, qida borusu xərçəngi alkoqol və siqaret çəkməyən, lakin həddindən artıq isti çay içən insanlarla birbaşa əlaqəli deyil. Bu tapıntılar spirtli içki və tütündən həddindən artıq istifadə edən insanlarda isti çay içməməyin faydalı ola biləcəyini göstərir.
İÇKİLƏRİN TEMPERATURU ÇOX ƏHƏMİYYƏTLİDİR
İlk dəfə 1930-cu illərdə klinik müşahidələrə əsaslanaraq istidən qaynaqlanan qıcıqlanmanın qida borusu xərçənginə səbəb olduğu bildirilmişdi, lakin isti içkilərlə qida borusu xərçəngi arasında əlaqə tam olaraq müəyyən edilməmişdir. Sağlam olmayan vərdişlər də daxil olmaqla bir çox risk faktorları bir araya gəldikdə, təbii olaraq xərçəngə tutulma ehtimalı artır. Çoxumuzun əvəzolunmazı çaydan imtina etməyək, bir az isti halda olduqda içməyə üstünlük verin. Bu, yalnız çay üçün deyil, bütün həddindən artıq isti içkilər və hətta şorbalar üçün də nəzərə alınmalı bir vəziyyətdir.
HÜCEYRƏLƏRİ XƏRÇƏNGƏ ÇEVİRƏ BİLƏR
Kembricdəki tədqiqatçılar İngiltərədə təxminən 500.000 insanın sağlamlıq qeydlərini təhlil edərək, daha çox qəhvə içən insanların xərçəng riskinin artdığını aşkar etdilər. Tədqiqatçılar qəhvə və çay istehlak edənlərin isti içki içməyənlərə nisbətən 2,8 dəfə daha yüksək riskə sahib olduğunu müəyyən ediblər. Bundan əlavə, isti qəhvə içənlərin 5,5 dəfə, ilıq qəhvə içənlərin isə 2,7 dəfə daha çox risk altında olduğu bildirilib. Alimlər açıqladılar ki, isti içkilər hüceyrələrin daim yenilənməsinə səbəb olur və bu da hüceyrələri xərçəngə çevirə bilər.
QİDA BORUSU XƏRÇƏNGİNİN ƏLAMƏTLƏRİ
- sürətli və ciddi çəki itkisi,
- həzmsizlik,
- sinə nahiyəsində və ya qarında yanma hissi,
- ağıza acı su gəlməsi,
- udqunduqda udmaqda çətinlik, udulan qidanın boğazda ilişib qalması səbəbindən boğulma,
- ürəkbulanma və qusma,
- istehlak olunan qidanın yemək borusundan ağıza qalxması,
- sinə ağrısı,
- uzun müddət davam edən quru öskürək
- tez-tez hıçqırıqlar.
